Trao đổi với Đầu tư Chứng khoán, ông Nguyễn Đức Thắng, Chủ tịch GAMA Global – Vietnam, cho rằng cùng với sự phát triển của nhu cầu hoạch định tài chính cá nhân và thị trường tài chính cá nhân ở Việt Nam hiện nay, rất cần xây dựng Bộ Tiêu chuẩn tư vấn bảo hiểm và tư vấn tài chính chuyên nghiệp.
Là người có nhiều năm làm việc với ngành bảo hiểm trong nước cũng như các tập đoàn bảo hiểm thế giới, ông có thể chia sẻ những thông tin về tiêu chuẩn nhân sự mà các công ty bảo hiểm nhân thọ ở các thị trường phát triển đang áp dụng và Việt Nam có thể học tập cũng như áp dụng các tiêu chuẩn này như thế nào?
Tại các nước phát triển, chuyên gia tư vấn tài chính (Financial Advisor) là một nghề nghiệp chuyên môn cao, tương tự như luật sư, bác sĩ, cố vấn đầu tư, hay chuyên gia thuế. Ngành dịch vụ tài chính luôn được quản lý nghiêm ngặt. Ai cũng có thể chia sẻ ý kiến về đầu tư, nhưng không phải ai cũng được phép cho lời khuyên tài chính nếu không có đủ năng lực chuyên môn theo quy định pháp luật. Tiêu chuẩn hành nghề tư vấn tài chính gồm:
- Trình độ học vấn: Không bắt buộc phải tốt nghiệp đại học, nhưng có trình độ học vấn cao là một ưu thế.
- Giấy phép hành nghề: Để tư vấn bảo hiểm, các sản phẩm đầu tư (chứng khoán, chứng chỉ quỹ…), các chuyên gia tư vấn tài chính phải có các giấy phép hành nghề theo quy định. Giấy phép hành nghề đại lý bảo hiểm thường có hiệu lực 2 năm. Để gia hạn, người tư vấn tài chính cần tham gia khóa học củng cố và cập nhật kiến thức (24 giờ học tập).
- Chứng nhận và chứng chỉ chuyên môn: Các chuyên gia tư vấn tài chính có thể nâng cao uy tín bằng cách đạt các chứng nhận và chứng chỉ chuyên môn như CFP (Certified Financial Planner: Nhà hoạch định tài chính được chứng nhận) và ChFC (Chartered Financial Consultant: Chuyên gia tư vấn tài chính đạt chuẩn).
- Kinh nghiệm và kỹ năng: Chuyên gia tư vấn tài chính cần có kinh nghiệm thực tế và kỹ năng làm việc, kỹ năng sống phù hợp.
Cùng với sự phát triển của nhu cầu hoạch định tài chính cá nhân và thị trường tài chính cá nhân ở Việt Nam, rất cần xây dựng Bộ Tiêu chuẩn tư vấn bảo hiểm và tài chính chuyên nghiệp, nâng cao chất lượng đào tạo và huấn luyện đội ngũ tư vấn nhằm mang đến sự đảm bảo an toàn tài chính phù hợp nhất cho khách hàng.
Tại Việt Nam, các doanh nghiệp bảo hiểm đang sử dụng bộ tiêu chuẩn nào để tư vấn cho khách hàng?
Hiện chưa có tổ chức hiệp hội nghề nghiệp cho người hành nghề trong ngành bảo hiểm, mà chỉ có Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, là tổ chức của các doanh nghiệp bảo hiểm. Do đó, các doanh nghiệp bảo hiểm tự xây dựng và đặt ra các tiêu chuẩn cho từng giai đoạn nghề nghiệp của người tư vấn bảo hiểm theo chiến lược riêng của họ. Các tiêu chuẩn này thường thiếu tính phổ biến, khách quan và độc lập khi khách hàng cần tham chiếu để chọn lựa một người tư vấn bảo hiểm chuyên nghiệp.
Việc tự đặt ra các tiêu chuẩn cũng tạo nên tình trạng sử dụng các chức danh nghề nghiệp thiếu kiểm soát và tùy ý.
Công việc chính của đội ngũ kinh doanh tại các doanh nghiệp bảo hiểm là tư vấn cho khách hàng, được gọi là “đại lý bảo hiểm” theo luật Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp lại gọi họ là “tư vấn tài chính”, mặc dù vai trò của người tư vấn tài chính bao gồm nhiều nhiệm vụ rộng hơn, như quản lý mục tiêu tài chính, danh mục đầu tư, thuế khóa, không chỉ là bán bảo hiểm nhân thọ.
Xây dựng lực lượng tư vấn toàn thời gian là giải pháp quan trọng để có đội ngũ tư vấn tài chính – bảo hiểm chuyên nghiệp. Tuy nhiên, tại Việt Nam, tư vấn bảo hiểm bán thời gian vẫn chiếm đa số và chiến lược tuyển dụng tư vấn toàn thời gian chưa thành công. Ông nhận định gì về thực trạng này?
Để trở thành tư vấn tài chính – bảo hiểm, người tư vấn cần nâng cao tiêu chuẩn năng lực và tuân thủ đạo đức nghề nghiệp. Việc xây dựng lực lượng tư vấn toàn thời gian là giải pháp quan trọng để có đội ngũ chuyên nghiệp, nhưng tại Việt Nam, đội ngũ tư vấn bảo hiểm bán thời gian vẫn chiếm đa số, và chiến lược tuyển dụng tư vấn toàn thời gian chưa thành công.
Các doanh nghiệp bảo hiểm đã nỗ lực xây dựng đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp và toàn thời gian, nhưng chưa đạt kết quả mong muốn. Vấn đề này cần sự tham gia của các cơ quan chức năng trong việc định hướng và giám sát thị trường bảo hiểm. Cần xây dựng các hệ thống dữ liệu chung và quản lý điều kiện hành nghề trong ngành bảo hiểm.
Tại Hoa Kỳ, các tổ chức như NIPR (National Insurance Producer Registry) và NAIC (National Association of Insurance Commissioners) được thành lập bởi cơ quan chính phủ và doanh nghiệp bảo hiểm, hoạt động dưới mô hình phi lợi nhuận. Họ quản lý việc cấp và gia hạn giấy phép hành nghề, đồng thời nâng cao nhận thức về bảo hiểm trong xã hội.
Chỉ khi xã hội hiểu đúng và xem ngành dịch vụ tài chính, bao gồm tư vấn tài chính và tư vấn bảo hiểm, như một nghề có giá trị và hữu ích, sẽ có nhiều người muốn làm chuyên nghiệp và toàn thời gian. Khi chưa có giải pháp đồng bộ từ các bên liên quan, mọi hành động chỉ là giải pháp tạm thời.
Theo Tin nhanh chứng khoán
